ΟΛΟΙ ΣΤΙΣ ΒΑΡΚΕΣ....

Η Akademie der Künste (Ακαδημία Καλών Τεχνών) παρουσιάζει την εγκατάσταση με τίτλο At Crossroads της Ελληνίδας γλύπτριας Καλλιόπης Λεμού στην Πλατεία 18ης Μαρτίου, μπροστά από την Πύλη του Βραδεμβούργου, στο Βερολίνο.

Πρόκειται για το τρίτο μέρος μιας τριλογίας γλυπτικών εγκαταστάσεων στον δημόσιο χώρο, που ξεκινά το 2006 με ενδιάμεσους σταθμούς την Ελευσίνα και την Κωνσταντινούπολη. Η παρουσίαση, που τελεί υπό την αιγίδα του Ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού και οργανώθηκε σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής (Αθήνα), θα διαρκέσει από τις 12 έως τις 30 Οκτωβρίου και αποτελεί μέρος των εκδηλώσεων για την 20η επέτειο της Πτώσης του Τείχους.

Η πορεία εξέλιξης και ολοκλήρωσης της εικαστικής αυτής τριλογίας καταγράφεται μέσα από φωτογραφικό υλικό που θα παρουσιάζεται στους χώρους της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Βερολίνου.

Μέσω του διεπιστημονικού αυτού εικαστικού έργου, που βρίθει αναφορών σε χώρες και θεσμούς αλλά και στον περιπλανώμενο που όλοι κρύβουμε μέσα μας, η Καλλιόπη Λεμού επιχειρεί να στρέψει την προσοχή του κοινού στο ζήτημα της μετανάστευσης. Κυρίως, δίνει έμφαση στο ευαίσθητο ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης, χρησιμοποιώντας τα ίδια εκείνα σκαριά που μετέφεραν λαθρομετανάστες κατά το πέρασμά τους από την Ανατολή προς τη Δύση.

Δημιουργεί έτσι μια εξαιρετική τριλογία γλυπτικών εγκαταστάσεων που μεταφέρει το μήνυμα πανανθρώπινων αξιών όπως αυτή της αλληλεγγύης, ενώ ταυτόχρονα διερευνά την πραγματικότητα της μετάβασης, του περάσματος, από τόπο σε τόπο, από τη ζωή στον θάνατο, τη δυνατότητα για αναγέννηση που ενδεχομένως κρύβει μια τέτοια μετάβαση.

Οι εύθραυστες, ξύλινες βάρκες Τουρκικής προέλευσης που μετέφεραν τους μετανάστες εξακολουθούν να φέρουν ένα απτό ιστορικό, συναισθηματικό και εννοιακό φορτίο που προσδίνει στο έργο τον χαρακτήρα μιας ωδής στον ανθρώπινο πόνο. Για την ίδια την καλλιτέχνιδα αποτελούν πλέον αντικείμενα γνήσια ιερά. Αντιμετωπίζοντας τον δημόσιο χώρο που καταλαμβάνουν αυτά τα πλεούμενα ως μια σκηνή στην οποία εκτυλίσσεται το δράμα της ανθρώπινης μοίρας και ξεδιπλώνεται η ιστορική διάσταση του μεταναστευτικού ζητήματος, η Λεμού δίνει το έναυσμα για έναν διάλογο μεταξύ έργου, χώρου και θεατή.

Στην εγκατάσταση του Βερολίνου, που ολοκληρώνει τη συγκεκριμένη αυτή σειρά έργων, η καλλιτέχνιδα παρουσιάζει εννιά αυθεντικές τέτοιες βάρκες. Τέσσερεις από αυτές, τοποθετημένες στη βάση της εγκατάστασης, σχηματίζουν έναν σταυρό, σύμβολο της πόλης του Βερολίνου ως σταυροδρόμι στη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής αλλά και στην πραγματικότητα της μετανάστευσης στην Ευρώπη. Το επιβλητικό μέγεθος του έργου – το ύψος του θα φτάνει τα 13 μέτρα, ενώ το εμβαδόν του θα καλύπτει τα 180 τ.μ. – αποτελεί θεμελιώδες συστατικό της δυναμικής παρουσίας του στον δημόσιο χώρο.

Τα εύθραυστα αντικείμενα που δομούν την εγκατάσταση παραπέμπουν άμεσα στα ταξίδια που οργανώνονται από όσους επιδίδονται στο λαθρεμπόριο ανθρώπων, ο τραγικός απολογισμός των οποίων αγγίζει τους 3.000 με 4.000 θανάτους ετησίως.

Πρώτος σταθμός στην εικαστική αυτή τριλογία ήταν το έργο Crossing (Πορθμεία, 2006-2009), που παρουσιάστηκε στην Ελευσίνα, κοντά στον ναό, όπου λατρευόταν κάποτε η θεά Δήμητρα. Η εγκατάσταση αυτή παραδόθηκε στην πυρά σε μια κλειστή τελετή τον Ιούλιο. Ακολούθησε η εγκατάσταση Round Voyage (Κύκλιο Ταξίδι, 2007-2009) στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης santralistanbul της Κωνσταντινούπολης, που βρίσκεται στο άκρο του Κεράτιου Κόλπου.

Περιγράφοντας την ιδιαίτερη στρατηγική που μοιάζει να βρίσκεται στην καρδιά του έργου της Λεμού, ο Johannes Odenthal, υπεύθυνος για τον συντονισμό του εκθεσιακού προγράμματος στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Βερολίνου, σημειώνει: «Τα μνημεία που δημιουργεί είναι τόσο πολιτικά όσο και ποιητικά, σύγχρονα και συνάμα διαχρονικά. Διατρανώνουν την παράδοση της μνήμης και της κριτικής στη Δυτική σκέψη, μια παράδοση αυστηρή όσο και συναισθηματικά φορτισμένη.»

Βιογραφικό σημείωμα

Η Καλλιόπη Λεμού γεννήθηκε το 1951 στις Οινούσσες, μεγάλωσε στην Αθήνα και σήμερα ζει και εργάζεται στο Λονδίνο. Σπούδασε ζωγραφική και χαρακτική στο Byam Shaw School of Art, τμήμα του Central Saint Martin’s College of Art and Design του Λονδίνου, όπου και συνέχισε τις σπουδές της στη ζωγραφική σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Από το 1998, ασχολείται συστηματικά με τη γλυπτική. Επιρροή στο έργο της έχει ασκήσει και η Ιαπωνική τέχνη και κουλτούρα, με την οποία ήρθε σε επαφή φοιτώντας στη σχολή Sogetsu (Sogetsu School of Ikebana).

www.kalliopilemos.com